February 24, 2020
జనరల్ సైన్స్ స్టడీ మెటీరియల్ - 6వ తరగతి - 07. పదార్థాలను వేరుచేయడం
6వ తరగతి
జనరల్ సైన్స్ – 07. పదార్థాలను వేరుచేయడం
---
+ బియ్యం లో రాళ్లు
ఏరడం, రొట్టెలు చేసే పిండి జల్లించి, పొట్టు, పురుగులు వేరు చేయడం, నీటిలో
మలినాలను, టీ డికాక్షన్ నుంచి టీ పొడిని వేరు చేయడం ఈ రకమైనదే.
+ ఒకటి కంటే ఎక్కువ పదార్థాలు
కలిసి ఉన్న పదార్థాలను మిశ్రమాలు అంటారు.
+ ఒకటి కంటే ఎక్కువ
వస్తువుల కలయిక వల్ల మిశ్రమాలు ఏర్పడతాయి.
+ మట్టి వంటి కొన్ని మిశ్రమాలు
సహజంగా లభిస్తాయి.
+ నిమ్మరసము, లడ్డూ వంటి
కొన్ని మిశ్రమాలను మనం తయారుచేసుకుంటాము.
+ పదార్థాల ధర్మాలను
ఉపయోగించి మనకు కావలసిన వస్తువులను, అవసరం లేని వస్తువుల నుంచి సులభంగా
వేరుచేయవచ్చును.
+ బియ్యం నుంచి, పప్పుల
నుంచి రాళ్లను ఏరివేసే పద్ధతిని ఉపయోగించి వేరుచేస్తారు.
+ కంటితో చూడటం, రూపం,
రంగు వంటి వాటిలో భేదం ఉండటం వంటి సందర్భాలలో చేతితే ఏరివేసే పద్ధతిని
ఉపయోగిస్తుంటారు.
+ తాజా పండ్ల నుంచి
పాడైన పండ్లను తీసివేయడం, ఆపిల్ పండ్ల నుంచి కమలాలను వేరు చేయడం వంటివి ఏరివేసే
పద్ధతికి ఉదాహరణలే.
+ రైతులు తమ పంటను
నూర్చినపుడు ధాన్యం గింజలతో పాటు ఊక, తాలు కూడా కలసి మిశ్రమంగా ఉంటాయి.
+ గాలి బలంగా వీచే
సమయంలో ఎత్తైన బల్ల మీద నిలబడి, ధాన్యం, ఊక, తాలుల మిశ్రమాన్ని చేటలతో నెమ్మదిగా పోస్తుంటారు.
+ బరువైన ధాన్యం గింజలు
అక్కడే పడుతుంటాయి. తేలికగా ఉండే ఊక, తాలు ఇతర చెత్త గాలికి దూరంగా పోయి
వేరుపడతాయి.
+ ఈ విధానమును
తూర్పారపట్టడం అంటారు.
+ ధాన్యంతో పోల్చినపుడు
ఊక, తాలు తేలికగా ఉంటాయి కనుక ఈ ‘తూర్పార పట్టడం’ పద్ధతిని ఉపయోగిస్తాము.
+ నీటిలో ఉప్పును కలిపినపుడు
అది కరిగిపోతుంది. కానీ నీటిలో మట్టిని కలిపినపుడు అది కరుగక, అడుగుకు చేరుతుంది.
+ మట్టి నుంచి నీటిని
తేర్చడానికి ఉపయోగించే పద్ధతి తేర్చడం.
+ తేర్చిన తరువాత
గ్లాసును నెమ్మదిగా పైకెత్తి అడుగున కరుగకుండా మిగిలిన పదార్థాన్ని కదపకుండా
నెమ్మదిగా వేరే గ్లాసులోకి వేరు చేయాలి.
+ ద్రవ పదార్థాలలో
కరుగని పదార్ధము కలిసియున్నపుడు తేర్చుట అనే పద్ధతిని ఉపయోగించవచ్చు.
+ టీ పొడిని, డికాక్షన్
నుంచి వేరు చేయడానికి వడపోయడం అనే పద్దతిని ఉపయోగిస్తారు.
+ టీ పొడిని, డికాక్షన్
నుంచి వేరు చేయడానికి ఉపయోగించేది సిబ్బిగంటె లేదా జాలీ.
+ పిండి నుంచి పొట్టు
కణాలను వేరు చేయడానికి జల్లెడను ఉపయోగించి జల్లించడం అనే పద్ధతిని ఉపయోగిస్తారు.
+ కొన్ని కణాలు పెద్దవి,
కొన్ని చిన్నవి కలిసిపోయి ఉన్న సమయంలో ఈ జల్లించడం అనే పద్ధతిని ఉపయోగిస్తారు.
+ ఎర్రమట్టి నుంచి ఇకను
వేరు చేయడానికి కూడా జల్లెడలను ఉపయోగిస్తుంటారు.
+ రైతులు జల్లెడను
ఉపయోగించి, పెద్ద ధాన్యపు గింజలను, చిన్న ధాన్యపు గింజలను వేరుపరుస్తుంటారు.
+ ఇలా వేరు చేసిన పెద్ద
గింజలను ఎక్కువ రేటుకు అమ్మడం కానీ లేదా విత్తనాలుగా ఉపయోగించడం గానీ చేస్తారు.
+ వడపోత కాగితం అనేది
కాగితంతో తయారైన జల్లెడ వంటిది. దీనిలో చాలా సూక్ష్మమైన రంధ్రాలు ఉంటాయి.
+ దీనినుపయోగించి చాలా
సన్నని కణాలను వడపోయవచ్చు.
+ వడపోత కాగితానికి ఉండే
రంధ్రాలు చాలా సూక్ష్మమైనవి. ఇవి కంటికి కూడా కనిపించనంత చిన్నవి.
+ ఉప్పు నీటి నుంచి ఉప్పును
పొందడానికి సాధారణంగా నీటిని సూర్యరశ్మి వలన భాష్పీభవనం చెందిస్తారు.
+ సముద్రపు నీటిని
వెడల్పైన మడులలో నింపి, గాలికి, సూర్యరశ్మికి ఉంచడం మూలంగా నీరు భాష్పీభవనం చెంది ఉప్పు
మడులలో మిగిలిపోతుంది.
+ రోగులకు ఇంజక్షన్ చేయడానికి
మందు పౌడర్ కు కలిపే జలము స్వేదన జలము.
+ నీటిని ఒక శాంకవ
కుప్పెలో వేడిచేసి, ఆవిరిగా మారిన స్వచ్ఛమైన నీటిని వేరొక పాత్రలో చల్లబరచడం
ద్వారా స్వేధన జలమును పొందవచ్చు.
+ ఒక మిశ్రమం నుంచి వేరు
వేరు అనుఘటకాలను వేరు చేయడానికి వాటి రంగు, ఆకారము, పరిమాణము, భారము, ద్రావణీయత
వంటి ధర్మాలలో గల వ్యత్యాసాలను మనం ఉపయోగించుకుంటాము.
+ కర్పూరము, ఉప్పు మిశ్రమాన్ని
ఉత్పతనం చెందించే పద్ధతిలో వేరుచేస్తారు.
+ ఏదైనా పదార్ధము నేరుగా
ఘనరూపం నుంచి వాయు రూపంలోకి లేదా వాయు రూపం నుంచి ఘనరూపంలోకి మారే ప్రక్రియను
‘ఉత్పతనం’ అంటారు.
+ కర్పూరము, అయోడిన్
వంటివి ఉత్పతనం చెందే పదార్థాలకు ఉదాహరణలు.
+ వేరుచేయడంలో ఒక
వినూత్న పద్ధతి క్రొమెటోగ్రఫీ
+ రంగుల మిశ్రమం నుంచి
రంగులను వేరు చేయడానికి ఉపయోగించే పద్ధతి క్రొమెటోగ్రఫీ.
+ వాస్తవానికి సిరా ఒక్క
రంగులోనే కనిపించినప్పటికీ అది అనేక రంగులను తమలో ఇముడ్చుకుంటుంది. వీటిని వేరు
చేసే పద్ధతినే క్రొమెటోగ్రఫీ అంటారు.
+ కొన్ని సందర్భాలలో ఒక
మిశ్రమంలో ఉన్న వేరు వేరు పదార్థాలను వేరు చేయడానికి ఒకే ఒక పద్దతి సరిపోదు.
అటువంటి సందర్భాలలో ఒకటి కంటే ఎక్కువ పద్ధతులను ఉపయోగించాల్సియుంటుంది.
+ పదార్థాలను వేరు
చేయడమనేది చాలా ముఖ్యమైన శాస్త్రీయ ప్రక్రియ.
+ పదార్థాలు పరిమాణంలో
చాలా పెద్దవిగా ఉన్నపుడు చేతితే ఏరివేత అనే పద్ధతిని ఉపయోగిస్తారు.
+ కొన్ని తేలికైనవి,
మరికొన్న బరువైనవి గల పదార్థాలు కలిసిన మిశ్రమాల నుంచి అనుఘటకాలను వేరు చేయడానికి
తూర్పార పట్టడం అనే పద్ధతిని ఉపయోగిస్తారు.
+ ఒక ద్రవంలో కరుగని
పదార్థాలు ఉన్నపుడు వాటిని వేరుచేయడానికి తేర్చడం, తేర్పిపోత ప్రక్రియలను
ఉపయోగిస్తారు.
+ ఒక మిశ్రమంలో చిన్నవి,
పెద్దవి పదార్థాలున్నపుడు వాటిని జల్లించడం ద్వారా వేరుచేయవచ్చు.
+ ఒక ద్రవం నుంచి కరిగిన
పదార్థాలను వేరు చేయడానికి స్పటికీకరణము పద్ధతిని ఉపయోగిస్తాము.
+ నీటిలో ఉన్న మలినాలను
తొలగించడానికి స్వేదనము అనే పద్ధతిని ఉపయోగిస్తారు
ఇవి కూడా . . .
+ కర్పూర
వృక్షం (సిన్నమోమం కాంఫోరా) చెట్టు బెరడును స్వేదనం చేయడం ద్వారా కర్పూరాన్ని తయారుచేస్తారు.
+ ఉప్పు,
పటిక మొదలైన స్పటికాలలో కూడా నీరు ఉంటుంది. దీనినే స్పటిక జలము అంటారు
+ ఇసుక,
కంకర, సిమెంట్ లను తగిన పాళ్లలో కలిపి ఇనుప వలలలో వేయడాన్ని కాంక్రీట్ అంటారు.
+ జోర్డాన్
దేశంలో ఉన్న మృతసముద్రంలో నీటిమీద మనం సులభంగా తేలియాడవచ్చు.
+ తక్కువ
సంఖ్యలో మొక్కలకు తెగుళ్లు సోకినపుడు చేతితో ఏరివేయడం ద్వారా తెగుళ్లను నివారించడం
ఒక మంచి పద్ధతి.
+ భూమిలో
ఉండే ఇసుక, రాతిపోరలగుండా నీరు భూమిలోకి ఇంకేటప్పుడు అవి నీటిని శుద్ధి చేస్తాయి.
+ రాజస్థాన్
లోని ‘సాంబార్ సరస్సు’ మన దేశంలో ఉన్న అతిపెద్ద ఉప్పునీటి సరస్సు.
+ మనం
ఎక్కువకాలం స్వేదన జలాన్ని తాగినట్లయితే జీర్ణక్రియలు మందగిస్తాయి. కారణం లవణాలు
లోపించడం
+ ఘనస్థితిలో ఉన్న కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ ను ‘డ్రై ఐస్’ అంటారు.